Pavlus Efes’te

Pavlus bu kez önceki yolculukları gibi Troas’a gitmedi, Efes’e doğru ilerledi. Efes, Pavlus’un ruhsal hizmetinde önemli bir yerdi. Pavlus burada Yuhanna’yı ve büyük bir olasılıkla Rab İsa’yı şahsen tanımış Apollos ve diğer inanlıları tanıdı. Pavlus bu ziyaretinde Efes’te iki yıl kaldı. Her gün meydanlarda ve havralarda İncil’i yayan Pavlus, Efes’te kilise kurdu. Pavlus, Efes’te bulunduğu sırada Ege bölgesindeki diğer kiliseleri de zaman zaman ziyaret ediyordu. Günümüzde İzmir’in Selçuk ilçesi sınırları içinde kalan Efes, İonia bölgesinde antik bir kentti. Roma İmparatorluğu’nun büyük ve önemli bir kenti olan Efes, imparatorluğun doğu dünyasıyla bağlantı noktasını oluşturmaktaydı. Efes aynı zamanda Asya’nın en büyük liman kentiydi.

Fırat ve Mezopotamya’dan gelen yol, Kolose ve Laodikya üzerinden Efes’e, oradan da denize ulaşırdı. Efes Asya’ya açılan bir kapı durumundaydı.

Antik dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul edilen Artemis Tapınağı Efes’teydi. Grekler’in binlerce yıl tapındığı Artemis¹, Efes’ten iki buçuk kilometre uzakta bulunan tapınağından bugün yerde yatan sütunlardan başka bir şey kalmamıştır. Domitianus Tapınağı, Tiranus Çeşmesi, Hadrianus Tapınağı, Celsius Kitaplığı gibi yapılar ve yirmi beş bin kişi alan bir açık hava tiyatrosu da Efes’teydi. Efes dinsel bir merkez olmanın yanı sıra, büyücülerin de merkeziydi.

Pavlus en önemli mektuplarından birini İ.S. 54 yılında kurduğu Efes kilisesine² gönderdi. Müjdeci Yuhanna İ.S. 66 yılında burada yaşadı.³ Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılmasından sonra Bizans yönetimine geçti. Hristiyanlık tarihi açısından önem taşıyan evrensel konsillerden biri İ.S. 431’de Efes’te yapıldı. Bölge Hristiyanlığın hızlı gelişimine koşut olarak önemli yapıtlarla donandı.

Pavlus Efes’teki Tiranus okulunda öğle saatlerinde, saat 11:00 ve 16:00 arası ders veriyordu. Havanın sıcaklığı nedeniyle bu saatlerde salon boş oluyor ve Pavlus rahatlıkla öğrencileri eğitiyordu. Pavlus buradaki derslerine iki yıl boyunca her gün devam etti. Pavlus’un iyi haberi kente müjdelemesi çok tanrılı anlayış ve putperestliğe büyük bir darbe indirmişti. Pavlus, Grekler’in binlerce yıldan beri tapındıklarını adeta yıkıyordu. Pavlus, “insan eliyle yapılan tanrılar, tanrı olamaz” diyordu. İnsanların topluluklar halinde putperestlikten vazgeçerek tek Tanrı’ya ve İsa’ya iman etmeleri, eski inanç sisteminin yıkılışına yol açarken, bu sistemden beslenenleri de ciddi bir şekilde kaygılandırıyordu.

Onun için, Pavlus Efes’te iken Artemis Tapınağı’na gümüş yontular yapan Dimitrios adında bir kuyumcu isyan çıkarttı. Pavlus ve arkadaşlarının suçlandığı bu isyanda büyük gürültüler koptu. Pavlus’un öğretilerine tepki gösteren kalabalık, yirmi beş bin kişiyi alan “Efes Tiyatrosu”nda toplandı. Kendisi gibi benzer işlerle uğraşanları bir araya getiren Dimitrios, “Arkadaşlar” dedi, “Biliyorsunuz bu işten sağlam kazancımız var. Bu Pavlus’un yalnız Efes’te değil, neredeyse tüm Asya’da el yapımı nesneler tanrı değildir dediğini görüyor, duyuyorsunuz. Böylece büyük bir topluluğu inandırarak akıllarını çeldi. Yalnız bu sanatımızın çürütülme tehlikesi değil, yüce Tanrıçamız Artemis’in Tapınağı’nın da hiçe sayılma tehlikesi var. Sonunda tüm Asya bölgesinin ve dünyanın saygı duyduğu Artemis’in yüceliği ortadan kaldırılacak.”⁴

Böylece, bütün başarılarına rağmen Pavlus Efes’te sıkıntılarla da karşılaştı. Zaten ne zaman inanlılar çoğaldıysa, ardından sıkıntılar da gelmişti. Çıkan kargaşa üzerine Pavlus, Efes’ten ayrılarak Makedonya’ya doğru yelken açtı.⁵

Pavlus Efes kilisesine genç Timoteos’u önder olarak atadı.

---