Yedi Kutsal Kilise
Vahiy Bölümünde Sözü Edilen Yedi Kilise
Yirmi yedi bölümden oluşan İncil’in son bölümü ‘Vahiy’de, Yuhanna, ilk yüzyılda Anadolu’nun bugünkü Ege bölgesinde kurulan yedi kiliseye yönelik özel vahiyler alır. Vahiy bölümünü yazan kişi kendisini Yuhanna diye tanıtır. İsa’ya ait biri olarak sıkıntıda, tanrısal egemenlikte ve sabırda ortağınız ve kardeşiniz olan ben Yuhanna, Tanrı’nın sözü ve İsa’ya tanıklık uğruna Patmos denilen adada bulunuyordum.1 Bu Yuhanna ile elçi Yuhanna’nın aynı kişi olduğu bilinir. Yuhanna, Vahiy kitabını İ.S. 90-95 yıllarında İmparator Domitian’ın Hristiyanlar’a en ağır işkence ve cezaları uyguladığı dönemde yazmaktadır. İnancı yüzünden tutuklanıp Patmos Adası’na gönderilir. Efes’in yaklaşık 9 km. güneybatısında bulunan taşlık ve çorak Patmos Adası’nda tutukluyken, Tanrı’dan vahiy alır. İsa Mesih’in yaptığı ve yapacağı işler ile ilgili görümler görür. Görümde Yuhanna’ya konuşan kişi bazen melek, en çok da İnsanoğlu’dur, yani İsa Mesih’tir. İsa Mesih, Yuhanna’ya Ege bölgesinde kurulan yedi kilisenin önderlerine bildirisini açıklar.
Kilise tarihçisi Eusebios, Hristiyanlığı yaymaya çalışanların İ.S. 37-42 yıllarında Yeruşalim’den kovulduğunu belirtiyor. Bunların arasında müjdeci Yuhanna Anadolu’nun Ege bölgesine gelip yerleşmiş, Efes’te kurulan kilisenin başına geçmiştir. Selçuk’ta İ.S. 4. yy’da adını taşıyan bir kilise kurulmuştur. Günümüze kalıntıları gelebilen kiliseyi Bizans İmparatoru Justinianus (İ.S. 527-565) yaptırmıştır. Yuhanna’nın Vahiy bölümünde adı geçen yedi kilise ‘Küçük Asya’ diye de bilinen Ege bölgesindedir. Pavlus’un amaçlarından biri de bu bölgeyi adım adım dolaşıp müjdeyi yaymaktı. Pavlus bütün bölgeyi dolaşmadıysa da, onun aracılığıyla Müjde’yi duyup da inanan kişiler İncil’i duyurdular her yana.
Birinci yüzyılın sonlarına doğru bu bölge dünyanın en zengin, en büyük eyaletiydi. Ticaret ve kültür merkeziydi. Anadolu’nun en önemli antik yerleri bu bölgede bulunur. İlk inanlılar fırsatı değerlendirip İncil’i buralara duyurdular. Kilise doktrin ya da mezhep olarak ortaya çıkmadı. Tanrı’nın doğaüstü gücüyle doğdu. İlk Hristiyanlar inandıklarını uyguladılar:
“İman edenlerle birlikte görülecek belirtiler şunlardır: benim adımla cinleri kovacaklar, yeni dillerle konuşacaklar, yılanları elleriyle tutacaklar. Öldürücü bir zehir içseler bile, zarar görmeyecekler. Ellerini hastaların üzerine koyacaklar ve hastalar iyileşecek.” 2
İlk Hristiyanlar İncil’i vaaz edince belirtiler beklediler. Ruhsuz vaazlar etmediler, ama yaşayan İsa Mesih’i vaaz ettiler. Hastalara şifa verdiler, cüzamlıları temizlediler, ölüleri dirilttiler, kötü ruhları kovdular ve insanları yeni yaratığa değiştirdiler. Mesih’in kanıyla arınmış, Kutsal Ruh’la dolmuşlardı.
İ.S. 100 yılında kilise diriydi, 70 yıldır etkinlik içindeydi. İ.S. 90 yılında gaddar imparator Domitian, Hristiyanlar’a büyük baskı uyguladı. Ama bu baskı Kutsal Ruh’la dolu ve diri Hristiyanlar’ı yıldırmadı. Kilise gün gün güçleniyor, büyüyordu. Birinci yüzyılın sonlarına dek, ilk asır Hristiyanlar’ı İncil’i milyonlarca kişiye ulaştırmışlardı. Birinci yüzyılın kapanışında üç kuşak Hristiyan aileler vardı. Anadolu’nun her yerinde kiliseler kurulmuştu. Karadeniz’den Akdeniz sahillerine, Efes’ten doğu ve güneydoğu bölgelerinde kiliseler vardı. İkinci yüzyılın sonlarında onlarca milyon Hristiyan ve milyonlarca da imanı uğruna öldürülmüş şehit vardı.3
Kilisenin bu kadar güçlü, hızlı yayılmasının ve şiddetli baskılara galip gelmesinin nedeni, kutsalların sadık olmasıdır.
Yuhanna ilk yüzyılda Anadolu’nun bugünkü Ege bölgesinde oluşan yedi kiliseye yönelik bildirimler alır. Bildirimler, çeşitli buyruklar, uyarılar, övgüler ve vaatler içerir.
Vahiy’de adı geçen Anadolu’daki yedi kilise şunlardır: Efes, İzmir, Bergama, Tiyatira, Sart, Filedelfya ve Loadikya.4
- Kutsal Kitap, Vahiy 1:9
- Kutsal Kitap, Markos 16:17-18
- Hanspeter Tiefenbach, Yedi Kiliseye Mektup, s.13-17
- Kutsal Kitap, Vahiy 1:11
Laodikya Kilisesi
Laodikya bugün Denizli ile Pamukkale arasında kalan Eskihisar’dır. İ.Ö. 250 yılında 2. Selefkus Antiokus tarafından kurulmuştur. Karısı Laodikya’nın adı verilmiştir.
Filadelfya Kilisesi
Vahiy’de adı geçen altıncı kilise Pergamon kralı 2. Attalos tarafın-dan kurulan Filadelfya Kenti’ndedir. “Kardeşlik Sevgisi” anlamına gelen Filadelfya bugün Alaşehir olarak bilinir.
Sart Kilisesi
Anadolu’nun oldukça zengin olan Sart Kenti’nde birçok kişi 1. yüzyıl bitmeden Hristiyanlığı benimsemişti. Sart kilisesinde ahlaksızlık ve putperestlik oldukça yaygındı.
Tiyatira Kilisesi
Tiyatira, o dönemde bir işçi kentiydi. Yün ve deri işlemesi, boyacılığı ve bronz üretimiyle ünlüydü. İman edip vaftiz olan Lidya, ilk Tiyatiralı Hristiyan olarak da bilinir. Lidya’nın kilise için özverili çalışmalarından ötürü kentte büyük bir Hristiyan topluluğu oluştu.
Bergama Kilisesi
Bergama, imparatora tapınan sapkın bir tarikatın Anadolu’daki merkeziydi. “Şeytanın tahtı oradadır” sözüyle Zeus Tapınağı, Asklepion Sunağı, Dionisios onuruna yapılmış olan kült tanımlanmak istenmiştir.
İzmir Kilisesi
İzmir, Ege’nin batı kıyısında yer alan bir kenttir. Agora adı verilen antik pazar meydanı vardır. Yuhanna dönemindeki İzmir, Asya’da gururlu ve güzel bir kentti. İnsanlar İzmir için Asya’nın gerdanı, tacı, çiçeği derdi.
Efes Kilisesi
Efes, bugün İzmir’in Selçuk ilçesine bağlı antik bir yerdir. Efes Kenti, İsa’dan önce Grek ve Roma yönetimi altındaydı.